Հայոց առաջին բարերարը

Բարերարությունը քրիստոնեական արժեքային համակարգի հիմնաքարերից է, որն ուղղակիորեն բխում է քրիստոնեական բարոյականության սկզբունքներից: Եվ մենք ունենք բարերարության շուրջ 1700-ամյա պատմություն, քրիստոնեությունը պետական կրոն հռչակելը իր հետ բերեց նաև բարերարության սերմանում:
Հայոց առաջին բարերարը Ներսես Մեծ կաթողիկոսն է: Ահա թե ինչ է գրում պատմահայր Խորենացին. «Արշակի թագավորության երրորդ տարում հայոց եպիսկոպոսապետ դարձավ մեծն Ներսես, Աթանագինեսի որդին, Հուսիկի որդու, Վրթանեսի որդու, սուրբ Գրիգորի որդու: Բյուզանդիայից Կեսարիա վերադառնալով՝ նա եկավ Հայաստան և իր հայրերի բոլոր ուղղության կարգերը նորոգեց, և ավելին ևս, որովհետև ինչ բարեկարգություններ որ նա տեսավ հույների աշխարհում, մանավանդ թագավորանիստ քաղաքում, նույնը սահմանեց և մեր աշխարհում: Նա եպիսկոպոսների և աշխարհականների ժողով գումարեց, կանոնական սահմաններով հաստատեց ողորմածությունը, արմատախիլ արեց անգթությունը, որ մեր երկրում ի բնե սովորական էր: Որովհետև բորոտները հալածվում էին իբրև օրենքով պիղծ ճանաչված մարդիկ, բորոտներին էլ փախուստի էին ենթարկում, որպեսզի ախտը նրանցից ուրիշների վրա չփոխադրվի. նրանց կացարանները անասնատներն էին և ամայի տեղերը, նրանց ծածկույթը՝ քարերն ու մացառները, իրենց թշվառության մեջ նրանք ոչ ոքից մխիթարություն չէին գտնում: Բացի սրանցից, հաշմանդամները չէին խնամվում, անծանոթ հյուրեր չէին ընդունվում, օտարականները պաշտպանություն չէին գտնում:
Իսկ նա հրամայեց, որ ամեն մի գավառում շինեն աղքատանոցներ՝ առանձնացած անբնակ տեղերում, որպեսզի հունաց հիվանդանոցների նման մխիթարություն լինեն մարմնով վշտացածներին: Այս հիվանդանոցների վրա բաշխեց ավանները և ագարակները, որպեսզի իրենց արտերի արդյունքներից, արածող անասունների կթից ու բրդից բաժին հանեն և պարտավորաբար նրանց պետքերը հոգան հեռվանց հեռու, իսկ նրանք դուրս չգան իրենց բնակության համար սահմանված շինություններից: Նույնպես սահմանեց, որ բոլոր գյուղերում իջևաններ շինվեն օտարականների համար, սնունդի տեղեր՝ որբերի և ծերերի համար, և խնամք՝ չքավորների համար: Անապատ և անմարդաբնակ տեղերում շինում է նաև եղբայրանոցներ և մենաստաններ և մենակ ճգնողների համար՝ խրճիթներ:
Եվ նախարարական ցեղերի միջից վերացնում է այս երկու բանը. առաջին՝ խնամիությունը մերձավոր ազգականների միջև, որը գործադրում էին՝ սեպուհական ազնվականության պատճառով ագահելով, և երկրորդ՝ որ մեռածների վրա ոճիրներ էին գործում հեթանոսական սովորությամբ: Այնուհետև մեր աշխարհի մարդիկ երևացին արդեն ոչ բարբարոսների պես այլանդակված, այլ քաղաքացիների նման համեստացած»:
Ահա այսպես, Ներսես Մեծի շնորհիվ բարերարություն սահմանվեց մեր ժողովրդի մեջ, և մեր աշխարհի մարդիկ սկսեցին հանդես գալ քաղաքացիների նման համեստացած:

Խաչատուր ԴԱԴԱՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Կեղծիք
• Սիրտս ցավում է․․․ամոթից
• Մանթաշյանցի նվիրաբերությունը գթության քույրերին
• Ահա և վերջ․․․
• Նոր գտածո
• Բարերարյալը
• Հոգևորականության դերակատարումը՝ ենթատեքստով
• Ազգապահություն
• Կեցցե հայ-թրքական բարեկամությունը
• Շահան Նաթալիի նամակը Միսաք Թորլաքյանի մահվան կապակցությամբ (Բոստոն, նոյեմբերի 13, 1968 թ.)
• Առասպել
• Հայրս ու ես
• 10 տոկոս
• Թեպետ համոզված եմ, այդ թուրքը հայոց այբուբենը չգիտի, բայց սա հայերեն գիտցողների համար է
• Գաբրիել Սունդուկյանի զայրույթը
• Աներևակայելի կանայք
• Հայկական նավերը Կասպից ծովում
• Նիկոլ. բայց ոչ Սա, մեկ ուրիշը․․․ (հոկտեմբերի 5-ին ընդառաջ)
• Այսօր նրա ծննդյան օրն է՝ 150-ամյակը, և ես կատարեցի ուխտս (2019 թ. սեպտեմբերի 26-ին գրած հուշերից)
• Բարերարյալը՝ Արմենակ Մուրադյան (հատված ինքնակենսագրությունից)

Մեկնաբանություններ